Bir kişinin bilişsel yeteneklerinin, toplumun genel ortalamasının çok üzerinde olmasını tanımlayan ”üstün zeka ifadesi”, genellikle IQ testlerinde 130 ve üzeri puan alan bireyler için kullanılır. Ancak uzmanlar, üstün zekanın yalnızca bununla sınırlı olmadığını, kişinin sorun çözme ve yaratıcılığının da üstün zekalı olup olmadığı hakkında fikir verebileceğini savunuyor.
Robert J. Halleran ve David F. Feldhusen, üstün zekâlı bireylerin yaratıcı düşünme yeteneklerinin, beynin işleyiş hızıyla bağlantılı olabileceğini ifade ediyor.
Üstün zekalı bireylerin beyin nöronları arasında daha güçlü iletişim kurulması, bilgiyi daha hızlı bir şekilde analiz etmelerine olanak sağlıyor.Üstün zekalı çocukların eğitimleri üzerine araştırmalar yapan ABD’li psikolog Linda Kreger Silverman, üstün zekâlı çocukların erken dil gelişiminde belirgin bir hız ve zengin kelime dağarcığına sahip olduklarını vurguluyor.
Üstün zekalı bireyler, genellikle uzun süreli bir bellek kapasitesine sahip olurlar. Bu nedenle yeni kelimeleri, dil bilgisi yapılarını ve telaffuzları daha hızlı bir şekilde hatırlayıp uygulamaya koyarlar.David Lubinski ise üstün zekâlı bireylerin derinlemesine bilgi edinme eğiliminde olduklarını ve bu kişilerin başarıya, uzun süreli odaklanma sayesinde ulaştıklarını belirtiyor.ABD’li nörobilimciler Rex E. Jung ve Richard J. Haier, yaptıkları araştırmalarda, üstün zekâlı bireylerin beyninde, özellikle problem çözme ve soyut düşünme süreçlerinde daha fazla aktivite gösteren bölgeler olduğunu ortaya koydu.
Üstün zekalı insanlar, durumu analiz etme ve verileri doğru bir şekilde değerlendirme konusunda diğerlerinden daha iyidirler. Bu da karmaşık sorunları, daha verimli şekilde çözmelerini sağlar.Linda Kreger Silverman, üstün zekâlı bireylerin duygusal zekâlarının yüksek olduğunu ve çevrelerindeki duygusal ipuçlarına karşı hassasiyetlerinin daha üst düzeyde olduğunu belirtiyor. Ancak, bu kişiler bazen duygusal yoğunlukları yüzünden sosyal uyumsuzluk yaşayabilirler.Üstün zekalı kişiler, aynı düzeyde entelektüel bir anlayışa sahip arkadaşlar veya gruplar arasında daha rahat hissedebilirler.
Robert J. Sternberg ve Elena L. Grigorenko, üstün zekâlı bireylerin kalabalık ortamlarda çoğu zaman “farklı” hissettiklerini ve bu durumun sosyal ilişkilerinde güçlük yarattığını ifade ediyor.
